Hoe wordt het gehoor van kinderen opgevolgd door CLB?

Uit Belgisch onderzoek blijkt dat gemiddeld 10% van onze bevolking aangeeft gehoorproblemen te ondervinden. Dit cijfer is vrij hoog doch zwaar onderschat. 46% van de bevolking geeft aan nog nooit een hoortest gedaan te hebben. Bij velen is dit al geleden uit hun kindertijd. ‘Het medisch onderzoek’ op school en de bijhorende gehoorcontrole is voor velen een concrete jeugdherinnering. Een goed gehoor is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van het kind. Naar aanleiding van Internationale dag van het gehoor spraken we daarom met Els Dezeure van het Vrij CLB netwerk.

Hoe zorgt CLB (Centra voor leerleningenbegeleiding) al jaren voor screening en opvolging van het gehoor bij jongeren in Vlaanderen?

Gezien het belang van vroegtijdige detectie en behandeling van gehoorverlies voor de emotionele en spraak-taalontwikkeling van kinderen zijn gehoortesten een vast onderdeel van de verplichte systematische contactmomenten voor leerlingen bij CLB.

Baby’s worden op de jonge leeftijd van 4 weken reeds gescreend op gehoorverlies bij Kind&Gezin. Hiervoor wordt een automatische test gebruikt die aan de hand van huidelektroden de activiteit in de gehoorzenuw en hersenen opmeet.

Vanaf de schoolleeftijd neemt CLB de opvolging over. In het decreet voor leerlingenbegeleiding van 2018 zijn 5 momenten waarop elke leerling een systematisch contactmoment aangeboden krijgt. Tijdens 4 van die momenten is er aandacht voor het gehoor en worden er testen aangeboden: eerste kleuterklas (bij verhoogd risico), eerste leerjaar, 6e leerjaar en het 3e secundair.

Van een speelse tonentest voor de allerkleinsten tot het opsporen van lawaaibeschadiging bij jongeren.

Het expertenteam van de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg onderzocht in opdracht van de Vlaamse overheid hoe er op een gestandaardiseerde en onderbouwde manier gescreend moet worden om gehoorproblemen tijdig te detecteren bij deze jonge doelgroep. CLB past deze protocollen toe. Bij twijfel of afwijkend resultaat wordt doorverwezen naar een NKO-arts.

Tijdens de contactmomenten in de eerste kleuterklas en het eerste leerjaar wordt spelaudiometerie afgenomen. Tijdens een spelvorm geven de kinderen zelf actief aan door een handeling wanneer de testtonen gehoord worden.

Vanaf het einde van de lagere school ligt de focus op de tijdige detectie van lawaaischade. Hiervoor heeft de onderzoeksgroep een SPIN test (spraak in ruis test) specifiek voor CLB ontwikkeld. Via een tablet met hoofdtelefoon worden voor beide oren afzonderlijk gesproken cijfers in achtergrondlawaai aangeboden. De jongeren duiden op de tablet aan welk van de drie mogelijke cijfers gezegd werd. Het is een automatisch systeem dat op zoek gaat hoe goed jongeren kunnen verstaan in achtergrondlawaai. Wanneer er gehoorschade is, wordt deze opdracht moeilijker.

CLB sensibiliseert actief rond inwerkend lawaai, gehoorbescherming en gebruik van hoofdtelefoons/oortjes. Ze geven tips hoe jongeren aan preventie kunnen doen en hoe ze risico’s binnen de perken kunnen houden.
“In mijn ervaring zagen we vroeger vooral startende gehoorschade rond 5e secundair”, zegt Els Dezeure van Vrij CLB. Dit is vaak de leeftijd waarop leerlingen in contact komen met inwerkend lawaai tijdens praktijklessen en het uitgaansleven. Dus het is zeker belangrijk om het gehoor ook na de schoolperiode blijvend op te volgen.

Goed kunnen horen is belangrijk om deel uit te maken van de maatschappij (gesprekken kunnen volgen, veilig aan het verkeer deelnemen, op school alles goed kunnen volgen,…). Maar ook in de vrije tijd is goed horen fijn: muziek klinkt zoveel mooier als alle tonen gehoor kunnen worden, de geluiden van de natuur,… Goed zorgen voor het gehoor is daarom belangrijk op elke leeftijd: gun de oren pauze, pas het geluidsniveau van oortjes aan,...